Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Cytologia krok po kroku Cytologia, czyli co? Dlaczego zaleca się badania przesiewowe szyjki macicy? Bezpłatne badania cytologiczne – jak to wygląda w praktyce? Co oznaczają wyniki badania przesiewowego raka szyjki myśli? Co to jest system Bethesda? Nie tylko cytologia NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA: Na raka szyjki macicy może zachorować każda kobieta. Rozwija się on bezobjawowo i początkowo nie powoduje dolegliwości, a wykryć go można w czasie rutynowego badania cytologicznego. Objawy sugerujące możliwość patologicznych zmian w szyjce macicy to najczęściej np. krwawienia z pochwy po stosunkach, krwawienia międzymiesiączkowe i upławy. Bóle w dole brzucha i okolicy lędźwiowej mogą wskazywać na rozsiew raka i stadium, w którym leczenie jest już trudne i dotkliwe dla chorych. Jeśli wciąż trudno ci się oswoić z tym badaniem, ten tekst jest właśnie dla ciebie. Cytologia krok po kroku W trakcie badania cytologicznego pobiera się komórki z szyjki macicy specjalną jednorazową szczoteczką z tworzywa sztucznego. Są one następnie oglądane pod mikroskopem, aby sprawdzić, czy nie mają wczesnych zmian, których zignorowanie i nieleczenie może doprowadzić do rozwoju raka. Bardzo mało prawdopodobnym jest, aby nowotwór szyjki macicy rozwinął się u kobiety, która regularnie wykonuje badanie cytologiczne. Jeśli bowiem wynik cytologii wykazuje jakieś nieprawidłowości, zostaje wdrożone leczenie, które zapobiega rozwojowi nowotworu. Zatem nieprawidłowy wynik badania nie oznacza, że już masz raka, ale że powinnaś otrzymać leczenie, które właśnie temu zapobiegnie. Cytologia, czyli co? Szyjka jest dolną częścią macicy łączącą ją z pochwą. Przed badaniem zostaniesz poproszona, aby rozebrać się od pasa w dół. Jeśli będziesz miała na sobie luźną spódnicę, możesz zdjąć tylko bieliznę. Badanie wykonuje się na fotelu ginekologicznym. Należy ugiąć kolana i rozsunąć je na boki. Lekarz lub pielęgniarka wprowadzi do pochwy instrument zwany wziernikiem. Wziernik bezboleśnie rozwiera kanał pochwy. Lekarz lub pielęgniarka wykorzystując cienką szczoteczkę pobierze komórki z powierzchni szyjki macicy. Umieszczone na specjalnym szkiełku zostaną odesłane do badania w laboratorium. Dlaczego zaleca się badania przesiewowe szyjki macicy? Rak szyjki macicy jest chorobą, której możemy zapobiec, ponieważ wczesne zmiany wskazujące na możliwość rozwoju tego nowotworu można wykryć. Dzięki cytologicznym badaniom przesiewowym liczba przypadków raka szyjki macicy spada, a więc mniej kobiet umiera z tego powodu. Śmiertelność wywołana tym nowotworem zmniejsza się w Polsce powoli, ale systematycznie. Obecny poziom umieralności Polek jest o 12 proc. niższy niż w latach 2009–2010. Przesiewowe badanie cytologiczne szyjki macicy nie jest testem na raka. Wykonuje się je w celu wykrycia wczesnych zmian chorobowych szyjki, które nieleczone mogą doprowadzić do nowotworu w przyszłości. U większości kobiet pobrane komórki nie mają niepokojących zmian. Według danych brytyjskiego NHS, około 6 na 100 badanych kobiet będzie miało wynik, który wymaga dalszych badań lub leczenia. Obecność nieprawidłowych komórek wskazuje na to, że rak może rozwinąć się w przyszłości. Leczenie zapobiegnie rozwojowi nowotworu. Bezpłatne badania cytologiczne – jak to wygląda w praktyce? Kto może korzystać z programu? Program profilaktyki raka szyjki macicy adresowany jest do kobiet w wieku 25–59 lat, które nie wykonały badania cytologicznego w ciągu ostatnich 3 lat. U kobiet obciążonych czynnikami ryzyka: zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV – typem wysokiego ryzyka, badanie jest wykonywane co 12 miesięcy. Gdzie mogę zrobić badanie? Profilaktyczne badanie cytologiczne można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym, który udziela świadczeń w ramach umowy z NFZ. Do ginekologa nie jest wymagane skierowanie. Cytologia może stanowić jedyny cel wizyty w poradni. Badanie może być wykonane przez lekarza, jak również przez położną posiadającą odpowiedni certyfikat umiejętności w zakresie pobierania wymazów cytologicznych nadany przez Centralny Ośrodek Koordynujący Program Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy. Kobiety młodsze niż 25 lat i starsze niż 59 lat, mogą skorzystać z badania cytologicznego w ramach porady udzielonej przez lekarza specjalistę. Jak przygotować się do badania? Optymalnym okresem dla pobrania materiału cytologicznego jest termin pomiędzy 10 a 20 dniem cyklu. Na minimum dobę przed badaniem należy powstrzymać się od współżycia seksualnego. Przez kilka dni przed badaniem nie należy stosować leków dopochwowych ani przeprowadzać zabiegów leczniczych na pochwie i szyjce macicy. Cytologia może być wykonana co najmniej jeden dzień po badaniu ginekologicznym czy USG dopochwowym. Pobranie wymazu na badanie cytologiczne winno nastąpić min. 2 – 3 dni po zakończeniu krwawienia miesiączkowego. Badanie we wzierniku powinno wyprzedzać badanie przez pochwę nie – należy pobierać rozmazów bezpośrednio po badaniu ginekologicznym. Nie wykonuje się badania cytologicznego w czasie trwania czynnej infekcji dróg rodnych z towarzyszącymi jej upławami. Co oznaczają wyniki badania przesiewowego raka szyjki myśli? Wynik badania wykonanego w ramach programu profilaktycznego powinien być opisany w systemie Bethesda i powinnaś otrzymać go w ciągu piętnastu dni roboczych od daty wykonania badania. Jeżeli wynik badania cytologicznego jest nieprawidłowy, lekarz ginekolog–położnik stosuje odpowiednie leczenie lub kieruje pacjentkę na dalszą diagnostykę, którą jest badanie kolposkopowe, wykonywane w ramach programu. W przypadku konieczności zweryfikowania obrazu kolposkopowego, pobierane są celowane wycinki do badania histopatologicznego. Na tej podstawie podejmowane są decyzje dotyczące dalszego postępowania diagnostyczno–leczniczego: skierowanie do leczenia lub określenie terminu kolejnego badania cytologicznego. Co to jest system Bethesda? Wyniki badania cytologicznego ocenia się według zalecanego obecnie systemu klasyfikacji Bethesda. Pozwala on określić · czy pobrany materiał nadaje się do oceny i · czy obraz cytologiczny jest prawidłowy. Jest dokładnym opisem zmian zgodnym z obowiązującą terminologią. Klasyfikacja nieprawidłowości komórek nabłonkowych w systemie Bethesda: · ASC – atypowe komórki nabłonka płaskiego · ASC–US – komórki o nieokreślonym znaczeniu · LSIL – zmiany śródnabłonkowe małego stopnia · HSIL–ASC–H – zmiany śródnabłonkowe dużego stopnia · HPV – zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka · CIN I – śródnabłonkowe neoplazja, czyli nowotworzeni komórek · CIN II – dysplazja średniego stopnia · CIN III – dysplazja dużego stopnia · rak płaskonabłonkowy Jeśli w opisie wyniku badania pojawi się : AGUS/ASCUS, oznacza to, że wynik jest nieprawidłowy. Świadczy o stanie zapalnym, ale w próbce nie stwierdzono komórek nowotworowych. Użyte skróty to nazwy komórek, trudnych do jednoznacznej klasyfikacji: nietypowe komórki AGUS (kanału szyjki macicy) lub ASCUS (części zewnętrznej szyjki macicy). Trzeba więc wyleczyć infekcję, a potem zrobić kolejną, kontrolną cytologię. Wynik LSIL informuje, że w próbce widoczne są pojedyncze komórki, z których mogą powstać nowotwory. Być może to także stan zapalny. Obraz cytologiczny HSIL mówi, że w rozmazie występują liczne komórki, z których mogą powstać nowotwory. Wraz z wynikiem cytologii podawana jest też informacja o tym, czy pobrana do analizy próbka nadaje się do oceny. Jeśli nie, badanie trzeba powtórzyć. Co dzieje się po otrzymaniu wyników? Jeśli wynik był prawidłowy, wraz w wynikiem otrzymasz: – w przypadku braku czynników ryzyka – zalecenie ponownego zgłoszenia się na badanie po trzech latach, – jeżeli istnieją uzasadnione wskazania medyczne (kobiety zakażone wirusem HIV, przyjmujące leki immunosupresyjne, zakażone HPV typem wysokiego ryzyka) – zalecenie wykonania wcześniejszego badania cytologicznego w ramach Programu (po dwunastu miesiącach). Jeżeli wynik był nieprawidłowy: – otrzymasz wynik wraz ze skierowaniem do placówki realizującej etap pogłębionej diagnostyki programu, – jeżeli nie zgłosisz się po odbiór wyniku w ciągu trzech miesięcy, zostaniesz wezwana do jego odbioru wraz ze skierowaniem do placówki realizującej etap pogłębionej diagnostyki programu. Co to jest etap pogłębionej diagnostyki? Etap pogłębionej diagnostyki obejmuje: · badanie kolposkopowe (przy użyciu kolposkopu – urządzenia optycznego), · pobranie celowanych wycinków do badania histopatologicznego (biopsja) – jeżeli po badaniu kolposkopowym zaistniała konieczność zweryfikowania badania, · badanie pod mikroskopem pobranego materiału– badanie histopatologicznie, · rozpoznanie na podstawie przeprowadzonych badań, · podjęcie decyzji co do dalszego postępowania (skierowanie do leczenia lub wyznaczenie terminu kolejnego badania cytologicznego). Kobiety, u których wykryto raka szyjki macicy lub inne schorzenie wymagające specjalistycznego leczenia, zostają skierowane – już poza programem – na dalsze badania diagnostyczne lub leczenie do placówki medycznej posiadającej kontrakt z NFZ na świadczenie usług dla danego rodzaju schorzeń. Co to jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)? Dodatkowym badaniem jest sprawdzenie obecności wirusa HPV. W ponad 99 na 100 przypadków rak szyjki macicy jest spowodowany przez HPV. Dlatego w niektórych krajach UE są finansowane szczepienia dziewczynek przeciwko HPV.. Czym jest kolposkopia? Kolposkopia jest bardziej szczegółowym badaniem szyjki macicy. Lekarz wprowadza wziernik i wykorzystując szkło powiększające ogląda dokładnie szyjkę. Smaruje ją specjalnym płynem, który uwidocznia nieprawidłowe komórki. W trakcie kolposkopii można wyciąć kawałek tkanki z szyjki macicy (biopsja) w celu dokonania dokładniejszej oceny komórek. Badanie trwa około 15 minut. Lekarz zleca kolposkopię, jeśli wynik cytologii był nieprawidłowy. Dlaczego badanie przesiewowe szyjki macicy ważne? Rak szyjki macicy nie jest rzadkością. Jest szóstym, co do częstości, nowotworem u kobiet w Polsce. W ostatnich latach liczba zachorowań spadła ze względu na badania przesiewowe szyjki macicy. Szacuje się jednak, że dopiero przy objęciu badaniami przesiewowymi 75% populacji można uzyskać 25% spadek umieralności. Jakie są główne czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy? • infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), • wiek (zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem, szczyt zachorowań przypada pomiędzy 45 a 55 r. ż.), • wczesne rozpoczęcie życia seksualnego, • duża liczba partnerów seksualnych, • duża liczba porodów, • niski status społeczny i ekonomiczny, • palenie papierosów, • stwierdzona wcześniej zmiana patologiczna w badaniu cytologicznym, • partnerzy seksualnie niemonogamiczni, z infekcją HPV (ryzyko zachorowania wzrasta 20-krotnie). Nie tylko cytologia Krajowy Rejestr Nowotworów przy Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, informuje, że dziś za najlepszą strategię w profilaktyce raka szyjki uważa się szczepienie młodych kobiet i kontynuowanie cytologicznych badań przesiewowych u zaszczepionych i nieszczepionych. Każda aktywna seksualnie kobieta przed rozpoczęciem szczepienia musi mieć wykonany wymaz cytologiczny. Należy w ten sposób wykluczyć istniejące zmiany lub raka szyjki macicy. Kto powinien się szczepić? Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, szczepienia populacyjne są rekomendowane u dziewcząt przed inicjacją seksualną. Korzyść ze szczepień mogą odnieść też kobiety zakażone wirusem HPV. Wykazano, że indukowany szczepionką poziom przeciwciał przeciw wirusowi HPV jest u nich bardzo wysoki. Badanie na obecność HPV przed szczepieniem nie jest rekomendowane. Ginekolog powinien wskazać kobiecie zagrożenia związane z wcześniejszą ekspozycją na HPV i potencjalnymi korzyściami, jakie może odnieść po zaszczepieniu. Wszystkie zaszczepione kobiety powinny regularnie robić badanie cytologiczne. Szczepionka zapobiega też chorobom wywoływanym przez wirusa HPV u mężczyzn. Amerykański Komitet Doradczy do spraw Szczepień (ACIP) zaleca obecnie rutynowe szczepienia wszystkich chłopców w wieku 11-12 lat. Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, szczepionki przeciwko HPV można bezpiecznie podawać jednocześnie z szeregiem innych szczepionek. Przeciwwskazaniami do szczepienia przeciwko zakażeniu HPV są: - znana reakcja alergiczna na drożdże, - ciężkie choroby układowe, - ciąża, - trombocytopenia i inne skazy krwotoczne, które mogą być przyczyną powstania krwiaka w miejscu wkłucia, -stany gorączkowe, - u osób z reakcjami uczuleniowymi na liczne antygeny (atopia) należy zachować szczególną ostrożność. Decyzję o dopuszczeniu pacjenta do szczepienia każdorazowo podejmuje lekarz. Kogo można zaszczepić? Warunkiem prawidłowego wykonania szczepienia jest przeprowadzenie u pacjenta prawidłowej kwalifikacji. Powinna ona być wykonane u dziewczynek i chłopców przez lekarzy pediatrów, a u nastolatek i kobiet przez lekarzy ginekologów i położników. Zasadniczą rolę w prawidłowej kwalifikacji odgrywa dobrze zebrany wywiad lekarski, który powinien dotyczyć przede wszystkim: - aktualnego stanu zdrowia, chorób ostrych (w tym gorączkowych) oraz przewlekłych, na które cierpi pacjent, - uczuleń na leki, pokarmy, składniki szczepionki, - objawów niepożądanych po wcześniej podawanych szczepionkach, - uzyskania odpowiedzi, czy pacjent choruje na padaczkę, - wyjaśnienia, czy pacjent choruje na choroby upośledzające funkcję układu odpornościowego, - sprawdzenia, czy pacjenta w ciągu minionych 3 miesięcy leczono kortyzonem, prednizonem lub innymi kortykosteroidami, cytostatykami lub poddawano radioterapii, - uzyskania informacji, czy kobieta kwalifikowana do szczepienia jest w ciąży lub karmi piersią. Jakie szczepionki przeciwko HPV są dostępne w Polsce? W Polsce dostępne są 3 szczepionki przeciwko wirusom HPV w postaci zastrzyków do podawania domięśniowego: - Cervarix przeciwko 2 rakotwórczym typom wirusa: HPV16 i HPV18 -Silgard przeciwko 4 typom wirusa, w tym dwóm rakotwórczym typom HPV16 i HPV18 i dwóm typom HPV6 i HPV11 odpowiedzialnym za brodawki płciowe (kłykciny kończyste) - Gardasil 9 - przeciwko 7 rakotwórczym typom HPV (HPV16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58) oraz dwóm typom HPV6 i HPV11 odpowiedzialnym za brodawki płciowe (kłykciny kończyste). Wszystkie wymienione szczepionki wymagają podania 3 dawek. NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA: Jak skuteczne jest badanie przesiewowe szyjki macicy? Szacuje się, że dzięki badaniom przesiewowym szyjki macicy można wykryć i zapobiec trzem czwartym wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Nigdy nie uprawiałam seksu. Czy powinnam robić cytologię? Badanie jest zalecana wszystkim kobietom, nawet jeśli nigdy nie uprawiały seksu. Jednak ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy w takim wypadku jest bardzo niskie, dlatego, że główną przyczyną tego nowotworu jest infekcja wywołana przez wirus HPV, którym zarażamy się podczas kontaktów płciowych. Istnieją jednak inne, rzadsze typy raka szyjki macicy, niewywołane przez HPV. Dlatego kobiety, które nie uprawiały seksu są również zagrożone. Jestem lesbijką. Czy muszę robić cytologię? Tak. Jeżeli jesteś lesbijką, powinnaś wykonać też badania. Istnieje bowiem ryzyko rozwoju raka szyjki macicy niewywołanego wirusem HPV. Poza tym HPV może przenosić się również między partnerkami. Ponadto niektóre lesbijki mogły mieć kontakt seksualny z mężczyzną w przeszłości. Mam nieregularne krwawienia, czy muszę mieć cytologię wykonaną od razu? Nie. Przesiewowa cytologia szyjki macicy jest rutynowym badaniem przeprowadzonym wśród kobiet bez żadnych objawów. Jej celem jest ocena komórek szyjki macicy, które mogą w przyszłości wywołać raka. Czy szczepienia przeciwko HPV są płatne? Szczepienia przeciwko HPV są płatne. Niektóre samorządy lokalne w Polsce finansują szczepienia dla dzieci z wybranych roczników. cytologia rak szyjki macicy badania profilaktyczne ginekolog Jak uniknąć raka szyjki macicy? Lekarz: jest skuteczniejsze badanie niż cytologia Polki wierzą, że regularne wykonywanie cytologii pozwoli uchronić je przed rakiem szyjki macicy. Tymczasem czułość badania wynosi niewiele ponad 60 proc. -... Robert Siemiński Jak przygotować się do badań profilaktycznych? USG jamy brzusznej należy robić na czczo, a w dniu, gdy wybieramy się na mammografię nie należy stosować balsamu w okolicach górnej połowy ciała. Przeczytaj, jak... Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska To badanie może uratować życie. Co, jeśli nie mamy jak go wykonać? Cytologia jest ginekologicznym badaniem, które każda kobieta powinna wykonywać profilaktycznie przynajmniej raz w roku. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie... Redakacja Medonet Wszystko, co musisz wiedzieć o cytologii To badanie pozwala wcześnie wykryć raka szyjki macicy. Za pomocą tego badania sprawdza się także, czy kobieta ma nadżerkę i czy cierpi z powodu HPV. Każda kobieta... Onet100 | Onet. Proste badanie, które może uchronić cię przed rakiem. Praktycznie bezbolesne i trwa kilka minut Rak szyjki macicy jest jednym z nielicznych nowotworów, które można wykryć na etapie przedinwazyjnym. Dzięki takiej wczesnej diagnozie, a możliwość tę daje... Justyna Wojteczek | Redakcja Medonet Tylko co trzecia Polka wykonuje cytologie systematycznie Największy odsetek pań wykonujących badanie systematycznie to kobiety przed ciążą lub w ciąży. Często kobiety wykonują wtedy to badanie po raz pierwszy w życiu... | Redakcja Medonet Cytologia Cytologia umożliwia zdiagnozowanie stanów, które mogą prowadzić do nowotworu. Ich wykrycie pozwala je zlikwidować i wyleczyć. Jak czytać wynik tego badania? Halina Pilonis Jak powinna być wykonana cytologia? Cytologia to stosowana w ginekologii technika diagnostyczna, pozwalająca na wczesne wykrycie zmian w obrębie szyjki macicy. Metoda polega na pobraniu rozmazów i... Nieprawidłowo wykonana cytologia Miałam konizację szyjki macicy, po tym jak w zeszłym roku przypadkowo podczas operacji mięśniaka, wykryto u mnie raka szyjki macicy. Od wielu lat regularnie... Prof dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów Niepokojący wynik cytologii? Mam 34 lata. Miałam wykonaną cytologię. W wyniku przeczytałam, że wykryto CIN1 i cytologia odpowiada grupie III. Ostatnie badanie miałam nieco ponad rok temu. Prof dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów

Witam. Miałam poerwszy raz robione badanie cytologiczne, w rozpoznaniu napisano, że obraz cytologiczny mieści się w granicach normy. Opis to komórki metaplastyczne, metaplastyczne niedojrzała. Zalecono mi abym powtórzyła badanie za 6 miesięcy. Dlaczego tak szybko? Czy mam się niepokoić, że coś jest nie tak? Czy te komórki metaplastyczne to normalna rzecz? KOBIETA, 22 LAT ponad rok temu Ginekologia Badanie cytologiczne Negatywne skutki palenia u kobiet w ciąży Lek. Jarosław Maj Ginekolog, Gorzów Wielkopolski 84 poziom zaufania Też tego nie rozumiem. Metaplazja nie jest chorobą. Chyba cytolog jest nadgorliwy. Ginekolog i położnik. Prowadzi gabinet ginekologiczny w Gorzowie Wielkopolskim. 0 redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Co oznacza wynik cytologii 47-latki? – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Wynik badania cytologicznego 30-letniej osoby do analizy – odpowiada Aleksander Ropielewski Wynik badania cytologicznego 23-letniej kobiety do analizy – odpowiada Lek. Wojciech Głuchowski Czy moje badanie cytologiczne może oznaczać wirus brodawczaka? – odpowiada Lek. Paweł Szadkowski Czy taki opis cytologii wskazuje na jakąś nieprawidłowość? – odpowiada Lek. Jarosław Maj Co oznacza cytologia i metaplazmia niedojrzała niespecyficzne cechy infekcji HPV? – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Jaka może być interpretacja wyniku badań cytologicznych? – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Komórki metaplastyczne w wyniku badania cytologicznego – odpowiada Lek. Rafał Gryszkiewicz Czy powinnam powtórzyć cytologię? – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Reakcja nabłonka pochwy z cechami regresji w wyniku badania cytologicznego – odpowiada Lek. Beata Sterlińska-Tulimowska artykuły Nigdy tego nie robiłam. Za dobrą cenę, oddam wszystko Podobno każdy mężczyzna marzy o tym, by być tym pi Cytologia - charakterystyka, przebieg badania, wyniki, leczenie Cytologia jest badaniem przesiewowym w kierunku ra Sekret dziecka Życzyłabym sobie, by te moje jakże mocne słowa był

Do pobrania materiału z pochwy do badania cytologicznego potrzebne są: sterylna wymazówka, rozwieracz pochwy, szkiełka podstawowe, zestaw barwników i mikroskop (1, 4, 6, 8). Rozwieracz pochwy nie jest konieczny, jednak warto go zastosować, ponieważ zapobiega on zebraniu niediagnostycznego materiału z przedsionka pochwy.

Co to jest biopsja tarczycy Jest to nakłucie „podejrzanego” miejsca w celu uzyskania informacji o jego budowie i pochodzeniu. Zazwyczaj wykonuje się biopsję aspiracyjną cienkoigłową celowaną pod kontrolą USG (w skrócie BACC). Za pomocą bardzo cienkich igieł (obecnie używam 0,4 mm) pozyskuje się materiał z badanej struktury, w szczególności komórki tarczycy, który służy do wykonania badania mikroskopowego (badania cytologicznego). Biopsja tarczycy Krótki film o biopsji tarczycy Badanie to jest bezpieczne (poza siniakami podobnymi do powstałych po pobraniu krwi nie widziałem innych powikłań) i zazwyczaj niebolesne - dla porównania do pobrania krwi i zastrzyków używa się igieł 0,7–0,8 mm. Do czego służy biopsja tarczycy? Wyklucza proces złośliwy, a więc pozwala podjąć decyzję o zaniechaniu leczenia operacyjnego. Wykrywa proces złośliwy, a więc na jego podstawie można podjąć decyzję o leczeniu operacyjnym. Wykrywa zmianę, która może być procesem złośliwym, ale nie da się za pomocą biopsji tego rozstrzygnąć. Często dopiero operacja i badanie wyciętej zmiany rozstrzyga wątpliwości (dotyczy to guzów pęcherzykowych i onkocytarnych). Opróżnia zmianę z płynu i przez to można uzyskać zmniejszenie jej wymiarów. Wykrywa niektóre rodzaje zapaleń tarczycy. Wskazania i brak wskazań do biopsji tarczycy Za pomocą biopsji diagnozuje się guzki (ściślej zmiany ogniskowe - patrz rozdział o guzkach tarczycy), niekiedy niektóre zmiany zapalne. Wskazania można podzielić na kliniczne (wynikające z objawów zgłaszanych przez pacjenta, lub uzyskanych w trakcie badania lekarskiego) oraz wynikające z badania ultrasonograficzngo. Do objawów budzących najwięcej obaw należą szybkie powiększanie się guzka, twarda konsystencja, obecność “podejrzanych” węzłów chłonnych, przebyte napromienianie. Obciążające cechy ultrasonograficzne to zmiany hypoechogeniczne, z nieregularną (tzn widoczną ale falistą lub zygzakowatą) granicą, z mikrozwapnieniami, o budowie segmentowej, “sztywne” w badaniu elastograficznym, o kształcie innym niż wydłużona elipsoida obrotowa (“wyższe niż szersze” lub “wyższe niż dłuższe”). Warto zaznaczyć, że nie wszystkie zmiany wymagają biopsji tarczycy. Za zmiany o minimalnym ryzyku uznaje się cysty (strefy bezechowe, czasami z echogenicznymi “wtrętami”), drobnoguzkowy przerost tarczycy (liczne zlewające się izoechogeniczne zmiany o nieostrych granicach), zmiany “gąbczaste” (lito-torbielowate z drobnymi pęcherzykami płynu i normoechogeniczną częścią litą), izolowane zwapnienia, zmiany typu “white knight” (drobne hiperechogeniczne strefy w obrębie zmian zapalnych), zmiany lito-torbielowate z przewagą płynu i normoechogeniczną częścią litą. Kontrowersje budzi formułowanie wskazań do biopsji u osób z przypadkowo wykrytymi zmianami w USG poniżej 1,5 cm, bez innych danych przemawiających za możliwością progresji raka tarczycy. U takich pacjentów większość wykrytych nowotworów to mikroraki brodawkowe, które są odpowiedzialne za szeroko dyskutowane zjawisko nadrozpoznawalności raka tarczycy. Więcej o tym w rozdziale Mikrorak brodawkowy - leczyć czy obserwować? Ocena biopsji tarczycy - badanie cytologiczne Materiał pobrany z biopsji tarczycy po utrwaleniu i wybarwieniu jest oceniany pod mikroskopem przez lekarza – patologa (specjalistę od tych spraw). To dość trudne wyzwanie, gdyż patolog otrzymuje pojedyncze komórki i grupy komórek a nie całą tkankę. Stąd ograniczenia tej metody i pewien odsetek wyników niediagnostycznych. Wyniki, w zależności od ilości i wyglądu komórek i innych cech, są prezentowane przez patologa w skali Bethesda: biopsja niediagnostyczna zmiana łagodna (komentarza nie trzeba) zmiana pęcherzykowa bliżej nieokreślona (FLUS) lub atypia o nieokreślonym znaczeniu (AUS) nowotwór pęcherzykowy lub podejrzenie nowotworu pęcherzykowego podejrzenie złośliwości zmiana złośliwa Klasyfikacji tej towarzyszy opis materiału, który uściśla rozpoznanie i daje wskazówki do dalszego postępowania. Poniżej omówienie rozpoznań cytologicznych: Biopsja niediagnostyczna (Bethesda 1) W części przypadków pobrany materiał nie zawiera komórek tarczycy lub zawiera ich za mało, aby móc ustalić jednoznaczne mikroskopowe rozpoznanie. Taki stan jest niekiedy określany przez patologów (lekarzy wykonujących badanie mikroskopowe) nieco mylącym terminem „biopsja niediagnostyczna” interpretowana przez wielu pacjentów (i niektórych lekarzy, których pozdrawiam), jako biopsja źle wykonana. W niektórych rodzajach zmian ogniskowych wynik ten dotyczy aż do 30% przypadków. Guzki tarczycy zazwyczaj są niejednorodne, zawierają fragmenty tkanki na przemian z fragmentami płynowymi, wszystko to poprzedzielane naczyniami. Niektóre zmiany w ogóle nie zawierają komórek tarczycy, złożone są tylko z białka (torbiele koloidowe) lub płynu (guzki torbielowate). Jeżeli biopsja jest niediagnostyczna, nie zawiera komórek tarczycy, oznacza to, że: trafiono we fragment zmiany niezawierający komórek tarczycy lub zaaspirowano do igły krew z pobliskiego naczynia, zmiana nie zawiera komórek tarczycy, czyli jest niezłośliwa. Wynik badania cytologicznego koniecznie musi być interpretowany w korelacji z obrazem ultrasonograficznym i obrazem klinicznym. Należy mieć na względzie, że biopsja „niediagnostyczna” pod mikroskopem wcale nie oznacza, że jest ona niediagnostyczna w potocznym rozumieniu, czyli „źle wykonana”. Wręcz odwrotnie, w niektórych przypadkach (cysty, grudki chłonne w tarczycy) to właśnie biopsja “niediagnostyczna” potwierdza diagnozę. W przypadku wątpliwości po prostu powtarza się badanie. Czasami (w przypadku stwierdzenia innych objawów choroby nowotworowej) lekarz podejmuje decyzję o operowaniu pacjenta pomimo braku rozpoznania procesu złośliwego na podstawie biopsji. Zmiana niejednoznaczna (Bethesda 3 i 4) Taki wynik biopsji do niedawna był traktowany jako “coś strasznego”, wywoływał panikę i natychmiastowe leczenie operacyjne. W wersji serwisu opracowanej przed 10 laty napisałem: ” Być może w naszym kraju, wśród pacjentów zgłaszających się do “endokrynologa pierwszego kontaktu” sytuacja jest odmienna. Dokąd sięgam pamięcią, przypadki potwierdzenia zmian złośliwych są wyjątkowe, natomiast wśród moich pacjentów znajduje się sporo osób z powikłaniami po zbyt radykalnych zabiegach. Stąd ostrożne podejście do radykalności zabiegu, czemu dałem wyraz w artykule o leczeniu raka tarczycy. Ale (parafrazując wypowiedź lekarza z filmu Max Manus) w końcu co ja tam mogę wiedzieć, przecież jestem lekarzem tylko 30 lat.” Z prawdziwą przyjemnością mogę zakomunikować, że obserwacje “endokrynologa pierwszego kontaktu” jak najbardziej znalazły potwierdzenie w aktualnych rekomendacjach towarzystw naukowych. Obecnie uważa się, że takie rozpoznanie wymaga raczej potwierdzenia przez drugiego patologa, lub w kontrolnej biopsji. Wskazania do leczenia zabiegowego powinny być formułowane przy współistnieniu innych czynników ryzyka. Zmiana “podejrzana” (Bethesda 5-6) Podejrzane” wyniki biopsji nie przesądzają jednoznacznie o rozpoznaniu zmian złośliwych – mogą się przytrafić w przypadku procesów zapalnych czy działania niektórych leków. Ponadto samo rozpoznanie nowotworu tarczycy (w szczególności raka brodawkowego) na podstawie wyglądu komórek nie przesądza o jego inwazyjności. W środowisku naukowym toczy się dyskusja nad zjawiskiem nadrozpoznawalności raka tarczycy – niektóre przypadki dotąd klasyfikowane jako wymagające leczenia operacyjnego mogą zostać umieszczone na liście zmian wymagających obserwacji. Postęp przyniesie profilowanie genetyczne, o czym poniżej. Ocena biopsji tarczycy - profilowanie genetyczne Jeżeli ktoś dotrwał w czytaniu artykułu do tego momentu, zdaje sobie sprawę z niedoskonałości badania cytologicznego. Po pierwsze, wiele ocen jest niejednoznacznych. Po drugie, rozpoznanie raka brodawkowego nie przesądza o jego inwazyjności, zatem wiele zmian w ogóle nie powinno być klasyfikowane jako zmiany złośliwe, choć tak wyglądają. Duży postęp przyniosą badania genetyczne – profilowanie genetyczne materiału z biopsji tarczycy. Zmiany złośliwe w tarczycy (z wyjątkiem raka rdzeniastego), pojawiają się przede wszystkim jako wyraz mutacji somatycznych (narządowych), zatem konieczne jest badanie materiału genetycznego ze zmiany w tarczycy, a nie z krwi lub nabłonka. Będzie wtedy można więcej powiedzieć o inwazyjności zmian, zatem uściślić wskazania do leczenia operacyjnego, a może wybrać mikrochirurgiczne (laserową termoablację, leczenie wstrzyknięciami etanolu). Można tez będzie po prostu poddać pacjentów obserwacji. Trwają prace nad opracowaniem testów genetycznych, możliwych do zastosowania w codziennej praktyce. Znieczulenie Wielu pacjentów zapytuje o znieczulenie – może to zabrzmi dziwnie, ale podczas przeprowadzania biopsji nie stosuje się go. Z chwilą wprowadzenia cienkich igieł 0,4 mm problem bólu sam się rozwiązał. Większość pacjentów zapytywanych o ból po przeprowadzeniu zabiegu nie uważa go za coś ważnego i wartego uwagi. Wizualizacja igły biopsyjnej Nowoczesne aparaty ultrasonograficzne pozwalają na wizualizację igły biopsyjnej, dzięki czemu jest ona wyraźnie widoczna i możliwe jest wykonanie precyzyjnego wkłucia, zdjęcie poniżej zostało wykonane aparatem Philips CX50 (sonda L12-5 256 elementowa) z użyciem takiej techniki. Prezentowany na wstępie artykułu film, został wykonany aparatem GE Logiq e z użyciem opcji B-Steer. Jest to aparat dedykowany do przeprowadzania zabiegów ultrasonograficznych, który nabyłem, aby zwiększyć bezpieczeństwo pacjentów przy trudniejszych wkłuciach. Ostatnie zdjęcie zostało wykonane przy pomocy najnowszego nabytku, supernowej na ultrasonograficznym firmamencie (przynajmniej w zakresie tyreologii), czyli aparacie Supersonic Imagine Aixplorer® Świadoma zgoda na zabieg, współpraca przy zabiegu. Przed rejestracją na biopsję tarczycy warto zapoznać się z przykładowym formularzem świadomej zgody na badanie BACC tarczycy, gdzie są podane podstawowe wiadomości o tym zabiegu. Jeżeli nie są one wystarczające i budzą wątpliwości, należy zadać stosowne pytania i wyjaśnić je z lekarzem przed wykonaniem zabiegu. Warto dodać, że podstawowym przeciwwskazaniem do biopsji jest brak współpracy pacjenta. W szczególności dotyczy to rozmowy z lekarzem, w chwili, gdy ma się igłę wbitą w szyję. Jestem zaszczycony, że zabiegi wykonywane przez mnie są tak mało bolesne, jednakże proszę o unikanie takich sytuacji, z wyjątkiem prawdziwej konieczności.

film z badania cytologicznego